Çfare eshte PAP Testi dhe si kryhet?

PAP Test eshte ekzaminimi mikroskopik i qelizave te marra nga cerviksi (qafa e mitrës) dhe/ose vagina per te pare ndryshimet e tyre (parakanceroze, kanceroze). Njihet gjithashtu si, testi Papanicolaou ose citologjia cervikale/vaginale. PAP Test eshte perdorur per here te pare si metode ekzaminimi nga Georgios Papanikolaou.

Pap testi mund të kryhet gjithashtu për të zbuluar infeksione vaginale apo të mitrës. Infeksionet dhe qelizat jonormale mund të jenë të pranishme, pa shkaktuar simptoma të dukshme. Disa prej tyre mund të kërkojnë trajtim, ndërsa të tjerët mund të kërkojnë testime të mëtejshme, apo të monitorohen me kalimin e kohës.

Disa shtame te HPV ( human papillomavirus ), një infeksion viral shumë i zakonshëm i transmetuar seksualisht, mund të shoqërohen me rritjen e rrezikut për kancerin e qafës së mitrës. Testi i HPV ADN-së mund të këshillohet njëkohësisht ose të ndjekë një pap test, veçanërisht për gratë në moshë mbi 30 vjeç.

Procedura e kryerjes:

- Shënohet mbi lamën prej xhami emri i pacientit (ose nr që i korespondon në regjistër)
- Mjeku  merr një mostër të qelizave të qafës së mitrës (në shtresën sipërfaqësore) me një spatul plastike apo prej druri dhe e shtrin në lamë.
- Fiksohet materiali shpejt, duke e zhytur lamën në një likid fiksues me 95% ethyl alcohol ose duke përdorur një spray fiksativ (95% alcohol ose 100% metanol).
- Lama dërgohet në laborator per t\'u ngjyrosur nga laboranti histopatolog.
- Mjeku histopatolog ekzaminon lamën në mikroskop.

 
Testet fals negative janë për shkak të:

- cilësisë jo të mirë të materialit,
- papërshtatshmërisë së tij,
- gabimeve në interpretim nga ekzaminuesi

Kur këshillohet të kryhet PAP Testi?

Frekuenca e përshtatshme për PAP Test varet nga mosha dhe aktiviteti seksual. Kolegji Amerikan i Obstetër Gjinekologëve (ACOG) rishikoi udhëzimet e vitit 2009 për të rekomanduar që ekzaminimi me Pap test të fillojë jo më herët se mosha 21 dhe pastaj do të kryhet çdo dy vjet deri në moshën 29 vjeç.

Një PAP Test mund të mos të kërkohet më shumë se një herë në tre vjet në moshën 30 vjeç dhe më pas, me tre teste të njëpasnjëshme normale dhe pa prani të asnjë anomalie tjetër. ACOG gjithashtu rekomandoi që gratë mbi 30 vjeç të kenë mundësi për një test të ADN-së së bashku me Pap testin për HPV. Nëse të dyja janë negative, testimi duhet të kryhet jo më shpejt se çdo tre vjet.

Nëse një grua ka ose ka pasur një histori të kushteve të mëposhtme, atëherë Pap testi mund të bëhet më shpesh. Disa nga këto kushte përfshijnë:

-    HIV

- Nëna e gruas ka përdorur DES (diethylstilbestrol) kur ishte shtatëzëne me të.

- Trajtimi i më parshëem për kancer apo situate të quajtur neoplazi intraepiteliale të qafës së mitrës : 2 ose 3 (CIN 2, CIN 3).
Në situata të tjera një PAP Test këshillohet kur një grua ka partnerë seksualë të shumtë , është shtatëzënë, ka hemorragji vaginale jo normale, dhimbje ose kruarje.

Çfarë do të thotë rezultati i testit?

- Normale: Negative ( NILM- Negativ per Lezion Intraepitelial apo Malinjitet) : nuk janë prezente qeliza jo normale.

- I pakënaqshëm: marra e materialit është e pamjaftueshme, ose ka ndërhyrje të substancave të tjera.

- Beninje: qeliza jo kanceroze, por testi shfaq infeksion, irritim apo riparim të qelizave normale.

- Qeliza Skuamoze Atipike me Sinjifikancë të Papërcaktuar : ndryshime jo normale në qelizat që mbulojnë pjesën më të madhe të pjesës së jashtme të qafës së mitrës (qelizat skuamoze--ASCUS) ose në qelizat që mbulojnë pjesën e brendshme të qafës së mitrës (qelizat glandulare--AGCUS) për të cilat shkaqet janë të papërcaktuara; testi me rezultat ASCUS ndiqet me testimin e ADN për të identifikuar praninë e një infeksioni HPV me rrezik të lartë.

- Ndryshimet e gradës së ulët (LSIL) : ndryshimet shpesh për shkak të infeksionit me HPV, i cili në disa raste mund të jetë një rrezik për kancerin e qafës së mitrës; ky rezultat i testit mund të ndiqet deri me testimin e ADN-së për të identifikuar praninë e një infeksioni HPV me rrezik të lartë.

- Ndryshimet e gradës së lartë (HSIL): qelizat janë mjaft atipike që mund të rezultojë në kancer.

- Karcinoma me qeliza skuamoze apo adenokarcinoma: termat e përdorur për të identifikuar disa lloje të kancerit, në këto raste, kanceri është i dukshëm dhe kërkon vëmendje të menjëhershme.

 
Ka ndonjë gjë tjetër që duhet të di?

Pap testi është përdorur përgjithësisht si një test depistues. Një përqindje e caktuar e anomalive në gratë mund të kalojnë pa u vënë re me një PAP Test të vetëm; kjo është arsyeja pse është e rëndësishme që gratë duhet të kryejnë rregullisht PAP Teste.

Një kufizim i rëndësishëm i testit ka të bëjë me marrjen e mostrës. PAP Testi paraqet një mostër të vogël të qelizave të pranishme në qafën e mitrës dhe në zonën vaginale. Edhe për mjekun më me përvojë, marrja e mostrës mund të jetë herë pas here e papërshtatshme dhe mund të kërkohet një Pap test i përsëritur.

Kur Pap testi, kryhet në mënyrë rutinë, është një ndihmë e madhe në zbulimin dhe trajtimin e situatave që paraprijnë kancerin si dhe në parandalimin e zhvillimit të kancerit të qafës së mitrës. Përveç kësaj, testi i ndihmon për të zbuluar kancerin e qafës së mitrës në fazat e hershme, kur është më i shërueshëm. PAP testi është përdorur edhe për të monitoruar çdo anomali apo gjetje të pazakontë. Në shumë raste, këto gjetje janë pjesë e procesit riparues të trupit dhe shpesh të kalojnë vetë, pa asnjë mjekim të mëtejshëm.

Nëse ju bëni dush, laheni në vaskë, ose përdorni krem vaginal 48 - 72 orë para ekzaminimit, rezultati mund të të jetë \"i pakënaqëshm\". Faktorë të tjerë që mund të ndryshojnë rezultatet përfshijnë gjakderdhje të menstruacioneve, infeksion, ilaçe të përdorur ose kryerja e marrëdhënieve seksuale brenda 24 orëve para ekzaminimit.Në këto raste, një Pap test i përsëritur mund të jetë i nevojshëm, por kjo nuk do të thotë se ka një problem të rëndësishëm.

Cilët janë faktorët e rrezikut për kancerin e qafës së mitrës?
Faktor rreziku më i rëndësishëm për kancerin e qafës së mitrës është infeksioni nga human papilloma virus (HPV). Testet janë në dispozicion për depistimin e këtij tipi infeksioni dhe shpesh kryhen në lidhje me një Pap test.

Gjithashtu, një vaksinë është në dispozicion për të ndihmuar në parandalimin e infeksionit HPV e cila është më e efektshme, nëse u jepet femrave përpara se të bëhen seksualisht aktive.

Rritja e rrezikut është e lidhur edhe me moshën në të cilën fillon marrëdhënia seksuale (sa më herët, aq më i lartë rreziku), partnerët seksualë të shumtë, kryerja e jofrekuente e PAP testeve, pirja e duhanit dhe prania e sëmundjeve të tjera seksualisht të transmetueshme të tilla si herpes apo HIV.

Një PAP Test jonormal a do të thotë gjithmonë një kancer?

Një Pap testi i vetëm \"jonormal\" nuk tregon se kanceri është i pranishëm. Membranat që mbulojnë qafën e mitrës mund të pësojnë ndryshime të vazhdueshme dhe riparime. Ndërsa trajtimi mund të mos jetë i nevojshëm, situata duhet të monitorohet nga afër. Kjo mund të kërkojë një Pap test të përsëritur çdo 3-6 muaj deri sa situata të jetë zgjidhur.

Nëse kam kancer të qafës së mitrës, cilat janë mundësitë e mia të trajtimit?

Kanceri i qafës së mitrës është një sëmundje e ngadalshme, progresive dhe mund të duhen vite për të avancuar përtej qafës së mitrës. Kjo është për faktin se ekzaminimet e rregullta gjinekologjike të ofrojnë mundësitë më të mira për parandalimin e zhvillimit të kancerit, duke lejuar zbulimin dhe largimin e indeve parakanceroze.

Kirurgjia minimale invazive e qafës së mitrës (termat që mjeku mund të përdorë janë LEEP, konizim, ose krioterapi) e cila heq indet parakanceroze, ose indet kanceroze në fazë shumë të hershme, është trajtimi standard.

Në kancerin më të avancuar të qafës së mitrës mund të kryhet një histerektomi (hiqet mitra). Nëse kanceri përhapet në indet e tjera (metastazon), mund të jetë e nevojshme terapia me rrezatim dhe, në disa raste, operacioni shtesë mund të jetë i nevojshëm.

Burimi : Dr. Gentiana Cekodhima